Dil Deposunu Doldurmak

Çok dilli yetişen çocuklarda bu dillerde okunan kitapların seviyeleri ve dili kullanım becerileri farklı olabiliyor.

Yurt dışında doğan ya da sonradan başka bir ülkeye yerleşen çocuklar genellikle evde ebeveynlerinin kendi arasında konuştuğu dili, dışarıda da bulundukları ülke dilini duyarak büyüyor ve okulöncesi döneme kadar bu iki dili eşit seviyede kullanma becerisine hakim oluyorlar.

Çünkü oyun dili olarak anaokulundan ve çevreden aldığı dil doğal olarak gelişirken, evde anne ve babanın kullandığı dil de, çocuğa okunan bu dildeki kitaplar ve konuşma ile dengeleniyor. Çünkü okulöncesi dönemde büyük çoğunlukla ebeveynler çocuklarına okumak için kendi hakim oldukları dilde kitapları tercih ediyor. Böylece çocuğun farklı dilleri kullanma yetisi arasında çok büyük farklar doğmuyor.

Oysa ilkokul ile birlikte dengeler değişmeye başlıyor. Çocuk, okuma-yazma öğrendiği dile ister istemez ağırlık veriyor. Ebeveynlerin de “okul başarısı kötü etkilenmesin, okuma ve yazmayı öğrendiği dile iyice hakim olsun ki derslerini anlayabilsin” (haklı) kaygısı ile, evde çocuğa okunan kitapların ve çocuğun kendi okuduğu kitapların dil ağırlığı okuma-yazma dili lehinde gelişiyor.

Çocuğun, ebeveynden aldığı dili kullanım yetisi ile okuma-yazma dilini kullanım yetisi arasındaki makas gittikçe açılıyor. Bir sonraki aşamada da doğal olarak farklı iki dildeki kitapların seviyeleri de farklı olmaya başlıyor…

Okuma-yazma dilinde, kendi yaşlarına uygun kitapları rahatça okuyabilen çocuklar, ebeveyn dilinde aynı sevideki kitapları okuma ve anlamada zorluk çekiyorlar. Ve bir müddet sonra da bu zorluk isteksizliği getiriyor.

Bu noktada önerim; çocukların deposunu “resimli çocuk kitapları” ile doldurmak.

Çocuklarımıza yaşının çok değil ama belki bir-iki yaş altındaki seviyede, kolayca okuyabilecekleri, sıkılmayacakları ama aynı zamanda kelime hazinelerini de geliştirebilecekleri resimli kitaplar sunmak fayda sağlayabilir.

Bu tarz resimli kitaplar ile çocuklarımız çok kısa sürede ebeveyn dilinde de okuma-yazma dilinde oldukları seviyeyi yakalayabileceklerdir.

Sizin bu konudaki deneyimleriniz neler?

Derya Tüncel